Filmowe podsumowanie 2013 roku.

15. Papusza / Polska 2013, Reż. Joanna Kos-Krauze, Krzysztof Krauze

W roku 2013 odczułem, że polskie kino dryfuje w interesującym kierunku. Coś się zadziało pozytywnego. Miło jest o tym pisać bo to w końcu nasze kino. Biograficzna historia cygańskiej poetki Bronisławy Wajs, zwanej Papuszą (Lalką), to kino wysokich lotów. Nakręcona z niebywałą precyzją i opowiedziana w przejmujący sposób historia życia skromnej i obdarzonej ogromną wrażliwością cyganki, która płaci ogromną cenę za sukces literacki. Tą ceną jest utrata przynależności do grupy cygańskiej. Wzruszająca historia o samotnej kobiecie, opowiedziana pięknymi czarno-białymi obrazami. 

14. Jak ojciec i syn / Japonia 2013, Reż. Hirokazu Koreeda

Zgrabnie uszyty melodramat o japońskiej rodzinie, która po szczęściu latach dowiaduje się o tym, że ich syn nie jest ich dzieckiem z powodu dramatycznej pomyłki w szpitalu. Ich biologiczny syn przebywa w innym domu. Kiedy dochodzi do konfrontacji obu rodzin, okazuje się, że sytuacja jest bardziej skomplikowana.  Na tle odmiennych światopoglądów i wartości dochodzi do zderzenia różniących się modeli wychowania i postaw. Rodziny będą musiały zmierzyć się z dotychczasowymi przyzwyczajeniami i słabościami. Hirokazu z wdziękiem wirtuoza przedstawia kolejne niuanse tej gorzkiej pomyłki, nie tracąc nawet na chwilę psychologicznego wyczucia, co pozwala intensywnie zbliżyć się  do bohaterów.  

13. Anomalia / Belgia - Francja - Holandia 2012, Reż. Peter Brosens i Jessica Woodworth

Niby film katastroficzny bo mówiący o irracjonalnej anomalii, jaka spotyka tradycyjne miasteczko utrzymujące się przede wszystkim z tego co obrodzi ziemia ( a ona mówi nie! ). Niby zgrabnie utkana, psychologiczna wykładnia mechanizmów rządzących społecznością  w czasie kryzysu, a pomiędzy tymi biegunami dobrze zrobiony film, który nie wnosi nic nowego w tym temacie, ale jednak w irracjonalny sposób uwodzi. Taka anomalia! 

12. Płynące wieżowce / Polska 2013, Reż. Tomasz Wasilewski

„Można kręcić nosem też na niektóre trącące sztucznością dialogi, ale to nie one stanowią o charakterze kina Wasilewskiego. Znakomicie operujący obrazem reżyser dowiódł swoim drugim filmem, że czuje materię filmową, odważnie naznacza ją piętnem swojego talentu, własnych tematów i gustów” – pisze dla dwutygodnika.com Adam Kruk i nie sposób się  z tym nie zgodzić. Choć chwilami dialogi rzeczywiście nie są najwyższych lotów to jednak całość wypada świetnie! I do tego polskie kino mówiące bez kompleksów o homoseksualizmie. Niebywałe… 

11. Polowanie / Dania 2013, Reż. Thomas Vinterberg

Obraz o klasycznej konstrukcji, ale historia, której się przyglądamy do łatwej i standardowej nie należy. Główny bohater - Lucas ( w tej roli znakomity Mads Mikkelsen) zostaje oskarżony o molestowanie dziecka. Jesteśmy świadkami brutalnego osądu społeczeństwa, które ślepo uwierzyło w fantazje małej dziewczynki. Wydawałoby się, że takie filmy już widzieliśmy, ale obraz Thomasa Vinterberga pokazuje problem z zupełnie innej strony, jesteśmy świadkami wielkiej farsy, którą zafundowało Lucasowi emocjonalne i bardzo pogubione w rzeczywistości dziecko... "Polowanie" ma szansę na Oscara w kategorii kina nieanglojęzycznego.  

10. Heli / Francja - Holandia - Meksyk - Niemcy 2013, Reż. Amat Escalante

Meksykański film Amata Escalante to w brutalny sposób opowiedziana historia o rodzinnym dramacie z korupcją, narkotykami i brakiem sprawiedliwości w tle, która nie każdemu przypadnie do gustu. Szczególną uwagę zwracają naturalistycznie przedstawiane sceny przemocy. Zazwyczaj w recenzjach  tego filmu, w pierwszej kolejności przywołuje się obrazy przepełnione okrucieństwem (ja również to zrobiłem), ale jednak nie ona stanowią o sile tego kina. Proszę się przekonać samemu - od stycznia w kinach. 

9. Peryferie / Rumunia 2011, Reż. Bogdan George Apetri

Gdzieś przegapiony, niezauważony i po czasie odkryty. Rumuńskie kino drogi o charakterze mocno społecznym. Interesujący zarówno w treści jak i formie. Historia kobiety, która próbuje ułożyć swoje życie na nowo.  Podczas 24 godzinnej przepustki porywa swoje dziecko i postanawia uciec za granicę. Przejmujące, zaskakujące i intrygujące kino. 

8.  Ida / Polska 2013, Reż. Paweł Pawlikowski

Ostatni polski tytuł na liście. Gdyby nie tak mocne wyższe pozycje, z pewnością najnowszy film Pawła Pawlikowskiego poszybowałbym wyżej, ale niestety. Bez dwóch zdań najlepszy polski film tego roku. Małe –wielkie kino z charyzmatycznymi rolami Agaty Kuleszy i Agaty Trzebuchowskiej. Nie ma w tym filmie ani jednej słabej sceny, wszystko jest dopracowane perfekcyjnie. Oby więcej takich filmów w naszym kinie!

7. Nieznajomy nad jeziorem / Francja 2013, Reż. Alain Guiraudie 

Guiraudie z dystansem i z czułością rysuje obraz miejsca wypełnionego samotnością, przedmiotowym seksem i szaleństwem. Szaleństwo w tym filmie ma wiele twarzy: począwszy od decyzji Francka, który nie zgłasza sprawy morderstwa na policję i ukrywa przed detektywem cenne dla śledztwa informacje, kończąc na jego obsesji na punkcie mordercy. Urzekające swoim pięknem kadry i zmysłowość mieszają się w tym filmie z atmosferą śmiertelnego niebezpieczeństwa. Potrzeba bliskości z drugim człowiekiem przybiera kształt tańca ze śmiercią, akcja romansu biegnie w nieoczekiwanym kierunku,a ofiar przybywa. 

6. Betty Blue / Francja 1985, Reż. Jean-Jacques Beineix

Dla przedstawicieli tzw. filmowego neobaroku inspiracjami do tworzenia był estetyczny świat reklam, komiksu i video. Czerpiąc z tych estetyk Jean-Jacques Beineix osadza miłosną historię zakochanej pary - Betty i Zorga w świecie jaskrawych barw, klisz i wreszcie estetyzacji rzeczywistości, silnie oderwanej od tej uniwersalnej– elementów które tworzą filmowe uniwersum filmu Beineix’a. Wizyjne, narkotyczne i uzależniające dzieło. 

5. Shirley-wizje rzeczywistości / Austria 2013, Reż. Gustav Deutsch 

Kino-wizja, dowód na to jak blisko może być kino z malarstwem. Jak wzajemnie przenikają się obie sztuki i jak ogromny mają na siebie wpływ. Posłużę się słowami Urszuli Lipińskiej:  „Deutsch odtwarza na ekranie dwanaście obrazów Edwarda Hoppera, odnosząc sukces podwójny. Jednocześnie oddaje nastrój jego dzieł i dorzuca mu dodatkowe pięterko znaczeniowe. Przez kadry „Shirley - wizje rzeczywistości" przenika samotność, izolacja, cisza, wyobcowanie, ale także głębszy przekaz i ukryty absurd. Pozornie przezroczyste, niegroźne przestrzenie kryją w sobie pułapkę: szuflady bez uchwytów, drzwi bez klamek, okna bez zamków. Świat pozbawiony bezpieczeństwa, życiowych punktów zaczepienia, elementów, których człowiek się spodziewa, a których brak wytrąca go z równowagi.”*

 *Urszula Lipińska – „Shirley-wizje rzeczywistości": ożywione obrazy Hoppera / 23.07.2013 - portal Stopklatka. 

4. Młoda i piękna / Francja 2013.Reż. François Ozon

Śmiało można napisać, że najnowszy film François’a Ozona  „Młoda i piękna”  to wielki powrót do jego największych dokonań i uniesień filmowych. Budując niejednoznaczne charaktery i  sytuacje, Ozon swoją najnowszą historią o wyzwolonej seksualnie siedemnastolatce imieniem Isabelle ponownie dowodzi swojej inteligencji i mistrzowskiego rzemiosła... Więcej: Piękna i młoda. 

3. Tylko kochankowie przeżyją / Francja - Niemcy - USA - Wlk Brytania - Cypr, Reż. Jim Jarmusch

Para głównych bohaterów Adam (Tom Hiddleston) i Ewa (Tilda Swinton) są wampirami. Jednak w odróżnieniu od poprzedników nie mordują swoich ofiar przez  wgryzanie się w ich szyje. Życiodajny pokarm zdobywają w inny sposób. Są oczytanymi i wrażliwymi erudytami, kustoszami dźwięków. Jarmusch w ciekawy sposób tworzy nowy gatunek wampira – koncentrując się bardziej na ich rozbudowanej osobowości, wrażliwej na otaczające piękno i w nostalgiczny sposób pielęgnującej stare, umierające tradycje. Sami bohaterowie w symboliczny sposób staja się przestarzałymi dziełami sztuki. 

2. Noc / Argentyna 2013, Reż. Leonardo Brzezicki

Eksperymentalny i radykalny w swoim wyrazie. „Noc” (Noche) reż. Leonarda Brzezickiego, Argentyńczyka o polskich korzeniach to przejaw niczym nieograniczonej wolności w kinie artystycznym. Grupa przyjaciół spotyka się w rocznicę śmierci swojego przyjaciela i odtwarza nagrania, które ten pozostawił po sobie. Senna konstrukcja i przenikanie się tego, co przeszłe z tym, co teraźniejsze buduje wielopoziomową fabułę. Więcej: 13 T-mobile-nowe-horyzonty.

1 Życie Adeli - Rozdział 1 i 2/ Francja 2013, Reż. Abdellatif Kechiche 

Bardzo intensywne kino, bez zakłamania i kokieterii - poruszające sprawy egzystencjalne. Chciałoby się napisać kino najbliższe życia, ludzi i ich uczuć. Jest w tym obrazie coś nadzwyczajnego i pociągającego. Wielką zasługą są główne role kobiece - Lei Seydoux i Adele Exarchopoulos.   I choć może to nie robić na nikim wrażenia ( bo ja sam podchodzę do tego ostrożnie ) film zdobył Złotą Palmę w Cannes. Tym razem mogę z pełną swobodą i przekonaniem napisać, że film Abdellatifa Kechiche'a zasłużył na tą nagrodę jak mało który.